Nasza placówka powstała z połączenia dwóch nieistniejących już szkół – w Bieszkowie i Rogowie.
Szkoła w Bieszkowie
Jak wynika z zachowanych dzienników szkolnych (najstarszy to Księga główna ocen postępów uczniów w naukach na rok szkolny 1924/25), publiczna szkoła powszechna w Bieszkowie powstała kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
Szkoła należała do ówczesnego radomskiego obwodu szkolnego i krakowskiego okręgu szkolnego. Pierwszym znanym kierownikiem placówki był Henryk Pogonowski. Według danych ze źródła w 1924 r. do szkoły tej zostało przyjętych łącznie 59 osób z czego 41 uczniów do oddziału I, a 18 uczniów do oddziału II. W ciągu roku szkolnego do placówki przybyło 4 uczniów. Z zestawienia rocznego można także dowiedzieć się, że promowanych do następnej klasy było 20 uczniów, promocji nie uzyskało 17 osób , a aż 6 przeszło do innej szkoły w trakcie trwania roku szkolnego. W oddziale II na łączną liczbę 20 uczniów, promowanych było 12, promocji nie uzyskało 6, jedno dziecko zmarło zaś jedno przeszło do innej szkoły. Uczeń przedwojennej szkoły w Bieszkowie otrzymywał oceny ze sprawowania, religii, języka polskiego, rachunków z geometrią, przyrody, geografii, historii, rysunków, śpiewu, gry i gimnastyki oraz robót kobiecych. Oceniano także pilność ucznia. Skala ocen postępów w nauce obejmowała cztery stopnie: bardzo dobry, dobry, dostateczny i niedostateczny. W dzienniku znajdowało się miejsce na uwagi oraz informacja o ilości opuszczonych dni, z podziałem na usprawiedliwione i nieusprawiedliwione.
Kolejnym znanym dokumentem jest dziennik klasowy za rok szkolny 1928/29. Kierownikiem szkoły w tym czasie była Dionizja Wojaczyńska. W klasie II wiemy, że uczyło się 19 dzieci, w tym 13 dziewcząt i 6 chłopców. Świadectwa ukończenia nauki otrzymało 16 dzieci (12 dziewcząt i 4 chłopców) dnia 28 czerwca 1929 roku. Dodatkowymi informacjami w dzienniku były nazwisko i imiona rodziców, ich miejsce zamieszkania oraz wykonywany zawód.
Kolejne źródła dotyczą roku szkolnego 1929/30 i, w przeciwieństwie do wcześniej wymienionych dokumentów, są kompletne. Jednoklasowa Publiczna Szkoła Powszechna w Bieszkowie Dolnym miała w tym czasie trzy oddziały, do których uczęszczało 80 dzieci. Kierownikiem szkoły była nadal Dionizja Wojaczyńska. Do oddziału I uczęszczały dzieci z rocznika 1922, do oddziału II – od 1915 do 1921 i do oddziału III roczniki 1915-1918. Świadectwa szkolne wydano 28 czerwca 1930 roku.
Kolejne źródła dotyczą już lat 1933-35. Są to dwa kompletne dzienniki szkolne za rok szkolny 1933/34 i 1934/35. W tych latach w szkole funkcjonowały cztery oddziały. Co ciekawe, wychowawczynią wszystkich klas była Dionizja Bąkowa (być może to ta sama osoba co wspomniana wcześniej Dionizja Wojaczyńska, z tym, że zmieniła stan cywilny), co w czasach deficytu kadry oświatowej było standardem w wiejskich szkołach. Świadectwa wydano z datą 14 czerwca 1934 roku.
Wśród 91 uczniów, których kształciło się w tym roku szkolnym napotykamy na jedno dziecko wyznania mojżeszowego. Była to Mizla Rewińska córka Chaima, której ojciec był tutejszym handlarzem.
Ostatnim zachowanym źródłem z tego okresu jest dziennik za rok szkolny 1934/35. W roku tym w szkole funkcjonowały cztery oddziały. Rok szkolny zakończono 15 czerwca 1935 roku.
Niewiele wiadomo o działalności publicznej szkoły powszechnej w Bieszkowie z okresu tuż przed wojną, w trakcie jej trwania i kilku lat po zakończeniu działań wojennych, ale pewne jest, że takowa działała. Dzieci z tych miejscowości kierowane były także często do szkoły w Rogowie, ale jeszcze częściej pozostawiano je w domu. Wiadomo, że podczas wojny prowadzono we wsi Bieszków Górny tajne nauczanie. Polegało ono na przekazaniu uczniom tajnych treści w ramach oficjalnych zajęć. Była w to zaangażowana Stefania Rusin w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia 1944 roku.
Szkoła w Bieszkowie działała także w latach 1946-1947, ponieważ w dokumentach dotyczących szkoły w Rogowie widnieją takowe wpisy. Działały na pewno jak do tej pory tylko dwa oddziały początkowe. Okres ten zamyka się wraz z powołaniem do życia szkoły w Bieszkowie Dolnym w 1959 roku.
Zachowała się do dzisiaj Księga Uczniów Szkoły Podstawowej w Bieszkowie Dolnym z 12 listopada 1959 roku. Obejmuje ona wszystkich uczęszczających do szkoły, począwszy od osób urodzonych w 1943 roku. Uzupełnienie do tego jakże ważnego dokumentu stanowi księga pt. „Ewidencja dzieci w wieku od 6 do 16 lat zamieszkałych w obwodzie szkoły podstawowej w Bieszkowie Dolnym, poczta Jastrząb”, założona 29 stycznia 1961 roku. Księga ta zawiera spis wszystkich dzieci uczęszczających do tej placówki począwszy od urodzonych w 1944 roku. Pod koniec lat 50 tych kadra nauczycielska ze szkoły w Rogowie została przeniesiona do nowego budynku szkolnego w Bieszkowie Dolnym. Także wszystkie dzieci z okolicznych wsi rozpoczęły naukę w tej szkole. Łączy się z tym fakt zakończenia pewnego rozdziału jakim było funkcjonowanie rogowskiej „podstawówki”. 1 października 1959 roku kierownikiem nowej szkoły podstawowej w Bieszkowie Dolnym został Stanisław Kapral.
W późniejszym okresie kierownikiem szkoły była Anna Makowska. W szkole oprócz Anny Makowskiej i Stanisława Kaprala uczyli także Daniela Berus (Głuch) oraz Henryka Król. W 1964 r. do szkoły przyjęto Zofię Sekułę. W okresie od 7 września 1966 do 31 lipca 1967 roku w szkole pracowała Longina Kozioł.
Wykaz nauczycieli zatrudnionych w Szkole Podstawowej w Bieszkowie Dolnym w 1968 roku
Lp. | Imię i nazwisko | Data rozpoczęcia pracy | Wykształcenie |
1. | Anna Makowska | 01.09.1937 | średnie |
2. | Stanisław Kapral | 01.10.1946 | półwyższe |
3. | Józefa Kuźdub | 01.09.1952 | półwyższe |
4. | Henryka Drypa | 01.11.1958 | półwyższe |
5. | Henryka Kowalczyk (Czajkowska) | 01.10.1966 | średnie |
6. | Urszula Jasik (Nowak) | 10.11.1966 | średnie |
7. | Bożena Piątek | 16.08.1968 | półwyższe |
8. | Daniela Berus (Głuch) | 01.10.1958 | średnie |
Źródło: APSPBD, dok. nr 108/68.
Wykaz nauczycieli zatrudnionych w Szkole Podstawowej w Bieszkowie Dolnym w roku szkolnym 1978/79
Lp. | Imię i nazwisko | Data rozpoczęcia pracy | Wykształcenie |
1. | Anna Makowska | 01.09.1937 | średnie pedagogiczne |
2. | Stanisław Kapral | 01.10.1946 | SN matematyka |
3. | Józefa Kuźdub | 01.09.1952 | wyższe zawodowe |
4. | Daniela Berus (Głuch) | 01.10.1958 | średnie pedagogiczne |
5. | Henryka Kowalczyk (Czajkowska) | 01.10.1966 | SN geografia |
6. | Walentyna Orczykowska | 16.09.1971 | SN rolniczy |
7. | Barbara Wawrzyniec | 01.09.1973 | filologia rosyjska |
8. | Zbigniew Szymczyk | 01.09.1978 | średnie |
9. | Alicja Janiszewska | 09.10.1978 | średnie |
10. | Władysław Kępas | dojeżdżał na zajęcia w-f | wyższe wych.-fiz. |
Źródło: APSPBD, dokument z dnia 21.VIII.1979r.
Budynek dzisiejszej szkoły zaczęto budować w 1957 roku, a pierwsze orzeczenie o organizacji szkoły w Bieszkowie Dolnym zostało wydane 26 czerwca 1959 roku przez Kuratorium Okręgu Szkolnego w Kielcach. W dalszych latach swojej działalności szkoła była dwukrotnie rozbudowywana. W latach siedemdziesiątych dobudowano część południową, a w latach dziewięćdziesiątych część północną szkoły. W roku 1967 nastąpiła reforma oświatowa i Szkoła Podstawowa w Bieszkowie Dolnym przekształcona została w szkołę ośmioklasową. Dzisiejsza szkoła jest publiczną, sześcioklasową szkołą podstawową do obwodu której, zostały włączone następujące miejscowości: Bieszków Dolny, Bieszków Górny, Rogów od nr 85 do 178.
Szkoła w Rogowie
W Rogowie działała dwuklasowa Publiczna Szkoła Powszechna. Utworzona została na początku lat dwudziestych XX wieku podobnie jak szkoła w Bieszkowie. Zachowało się dużo dokumentów poświadczających funkcjonowanie placówki. Najstarszym znanym źródłem jest Księga Główna ocen postępów uczniów w naukach na rok szkolny 1926/27. Wynika z niej, że placówka istniała minimum od 1 września 1923 roku. Szkoła w Rogowie miała cztery oddziały, 175 uczniów, w tym w oddziale I-94, II-31, III-33 i IV-17. Kierownikiem szkoły była Janina Dreiepińska, a nauczycielem który pomagał w kształceniu dzieci Jan Rochalewicz.
Przynależność dzieci uczących się w 2 klasowej Publicznej Szkole Powszechnej w roku szkolnym 1926/27 z podziałem na miejsce zamieszkania.
Miejsce zamieszkania dzieci | Liczba dzieci według oddziałów | ||||
I. | II. | III. | |||
Bieszków Dolny | – | – | 1 | ||
Bieszków Górny | 7 | 7 | 6 | ||
Mirów | – | – | 2 | ||
Mirów Dwór | 8 | – | 6 | ||
Mirów Kopalnia | 1 | – | – | ||
Mirów Nowy | 21 | – | 1 | ||
Mirów Stary | 18 | 8 | 4 | ||
Rogów | 32 | 11 | 13 | ||
Nie podano | 7 | 5 | – | ||
Razem | 94 | 31 | 33 | ||
Źródło: APSPBD, Księga Główna ocen postępów uczniów w naukach na rok szkolny 1926/27.
Z tabeli wynika, że do szkoły w Rogowie uczęszczały dzieci z okolicznych wsi, ale także z Mirowa, gdzie od 1925 takowej nie było. Katalog ocen jest bardzo interesującym źródłem, ponieważ możemy poznać ówczesną sieć osadniczą, ale także dostrzec działalność społeczeństwa żydowskiego na omawianym terenie. W Rogowie podobnie jak i w Bieszkowie do szkoły uczęszczają dzieci handlarzy żydowskich. Przedstawicielem jest Gitla Kuperszmit z Rogowa. Interesującym jest także fakt zróżnicowania uczniów pod względem wieku. Do oddziału I uczęszczały dzieci urodzone w latach 1914-1919, do oddziału II 1913-1918 i do oddziału III roczniki 1910-1916. Bardzo duży procent dzieci stanowią uczniowie, którzy przeszli do placówki w Rogowie z innych szkół. W sumie było to 12 osób ze szkoły w Bieszkowie Górnym, 27 z Mirowa Starego i 1 osoba z Szydłówka.
O przejściu do szkoły decydowały zazwyczaj te same czynniki: zmiana miejsca zamieszkania, zlikwidowanie poprzedniej szkoły lub tak jak w przypadku szkoły w Bieszkowie, brak kolejnych oddziałów nauczania. Więcej informacji na temat danej szkoły posiadamy za lata 30. te i 40. te. Niektóre dzienniki przetrwały do naszych czasów w nienaruszonym stanie, inne niestety tylko częściowo. W roku szkolnym 1931/32 kierownikiem placówki była Janina Pokrzewińska. Kierowniczka szkoły była także opiekunką dwóch klas pierwszej i czwartej. Nauczycielką pracującą wówczas w Rogowie była Olga Wojaczyńska, opiekunka klas drugiej i trzeciej. Na łączną liczbę 152 dzieci sześcioro było wyznania mojżeszowego.
W następnym roku szkolnym kierownikiem szkoły pozostawała Janina Pokrzewińska. W roku szkolnym 1936/37 kierownictwo szkoły objął Jan Bąk. przejął klasy II i III. Był to pierwszy rok szkolny, w którym funkcjonował w Rogowie oddział piąty. Wychowawcą trzech pozostałych klas była Dionizja Bąkowa. W kolejnym roku w Publicznej Szkole Powszechnej stopnia drugiego w Rogowie funkcjonowało już sześć klas. Łącznie do placówki uczęszczało aż 225 uczniów. W szkole pracowało trzech nauczycieli, Maria Mielczarska – opiekun klas I i III, Maria Nowakowa – opiekun klas II i IV i Olga Wojaczyńska – kierownik szkoły i opiekun klas V i VI.
Do wybuchu II wojny światowej sytuacja nie uległa zmianie. Nadal pracowały tutaj trzy nauczycielki. Działania wojenne zakłóciły funkcjonowanie szkoły. Niestety nie zachowały się żadne źródła mówiące o organizacji roku szkolnego 1939/40. Na pewno rozpoczęcie roku szkolnego nie nastąpiło 1 września ze względu na wybuch wojny. Zachowały się dzienniki szkolne z kolejnych lat. Sytuacja była ciężka, na co wskazuje fakt braku drukowanych katalogów ocen, które zastąpiono robionymi własnoręcznie dziennikami. W roku szkolnym 1940/41 kierownikiem szkoły była Maria Nowakowa. Nauczycielami i opiekunami klas byli Janina Rusinówna i Jan Aderek. Rok szkolny zakończono 30 czerwca. Z kolejnego roku szkolnego do czasów dzisiejszych dotrwało trzy dokumenty, dzienniki w języku niemieckim (jako główny), tłumaczonym na polski. Nie wiadomo ile łącznie osób uczęszczało w tym czasie do szkoły w Rogowie. Opiekunem licznej 49 osobowej klasy II była Maria Nowakowa. Rok szkolny zakończono 9 lipca. Klasa III była podzielona na dwa oddziały a i b. Opiekunem klasy III a była także Maria Nowakowa, natomiast klasy III b Jan Aderek. Klasą V opiekowała się Janina Rusinówna.
W roku szkolnym 1943/44 nastąpiły spore zmiany. Z dokumentów wynika, że duża część dzieci uczęszczających do tego czasu do szkoły w Rogowie została wykreślona z listy uczniów, z powodu przeniesienia do placówki szkolnej otwartej 1 stycznia 1944 w Mirowie Starym. Kilkoro uczniów pojechało na służbę między innymi do Rudy Wielkiej. Odnotowane są także przypadki śmierci na szkarlatynę. Kierownikiem szkoły była w dalszym ciągu Maria Nowakowa. Szkoła posiadała trzy etaty na nauczyciela. Opiekunem klas I i II była kierowniczka, klas III i IV Janina Rusinówna, a klas V i VI Irena Kowalik. Rok szkolny zakończono 15 lipca. Dzienniki szkolne prowadzone były także w dwóch językach, przy czym niemiecki był głównym.
Po wojnie w Rogowie funkcjonowało już siedem klas. Z dniem 1 września na kierownika szkoły w Rogowie mianowano nauczycielkę Annę Makowską. Od 1 września 1951 roku kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej w Rogowie został Stanisław Kapral. Taki stan rzeczy utrzymał się do czerwca 1959, kiedy placówkę w Rogowie zlikwidowano i powołano Publiczną Szkołę Podstawową w Bieszkowie Dolnym.